Staw biodrowy jest stawem kulistym, czyli mamy w nim wszystkie zakresy ruchu: prostowanie, zginanie, rotacja, obwodzenie, odwodzenie.
Staw ten składa się z obszernej TOREBKI STAWOWEJ (celowo napisane wielkimi literami- ponieważ jest to kluczowy element jeśli chodzi o pojęcie dysplazji biodrowej), a w torebce tej działa mechanizm adhezji/kohezji.
W stawie biodrowym psa mamy brak mocno istotnych struktur więzadłowych (w porównaniu na przykład do stawu kolanowego). Mamy więzadło poprzeczne, więzadło głowy kości udowej (pozostałość ontogenetyczna, brak istotnej roli mechanicznej). Dużą rolę w stabilizacji stawu biodrowego pełnią mięśnie okalające okolice biodra.
zdjęcie źródło: https://wetgliwice.pl/dysplazja-stawu-biodrowego/
Etymologia samej nazwy pochodzi z języka greckiego. Stanowi ono połączenie dwóch innych słów, a mianowicie: plastόs, czyli ukształtowany, ulepiony oraz dis, oznaczające coś wadliwego. Jest to wyjaśnienie i zarys natury problemu, z jakim zmagają się psy dotknięte tą chorobą. Termin dysplazja, wykorzystywany w medycynie, dotyczy zatem nieprawidłowości rozwojowych budowy tkanek i narządów o charakterze złożonym. Właśnie taką konstrukcję stanowi staw biodrowy psa.
Jak już wspomniałam jest to staw kulisty, i co kluczowe zbudowany z głowy kości udowej i panewki stawu biodrowego kości miednicznej. Powierzchnie stawowe pokryte są chrząstką szklistą, a całość otoczona jest torebką stawową. Za stabilność struktury stawu odpowiadają przede wszystkim mięśnie i w niewielkiej części więzadła poprzeczne panewki oraz więzadło głowy kości udowej. Aby staw biodrowy dobrze funkcjonował, głowa kości udowej o kulistym kształcie, powinna być ściśle dopasowana do panewki, w zagłębieniu której spoczywa. Za płynne ruchy całej struktury dodatkowo odpowiada maź stawowa. Jej obecność zapobiega otarciom i oporom podczas ruchu.
I teraz, mówiąc prostym zrozumiałym językiem, gdzie każde słowo w następnym zdaniu będzie miało znaczenie. Dysplazja stawów biodrowych jest chorobą złożoną i wieloczynnikową, której główną cechą charakterystyczną jest pierwotna LUŹNOŚĆ stawu biodrowego u młodych psów (!). Stan ten prowadzi do rozwoju WTÓRNYCH zmian zwyrodnieniowych, określanych zbiorczo jako coxarthrosis.
Dysplazja jest wadą poligeniczną z zapisem na 20+ genach, więc obecnie od 30 lat niemożliwa do wyeliminowania w hodowli. Co do dziedziczności tego schorzenia istnieją rozbieżne dane w literaturze i wahają się one w zakresie od 25% do 60%.
Podsumujmy zatem to co już wiemy i co wynika z powyższego tekstu:
- Choroba tkanek miękkich stawu (torebka, więzadła, mięśnie) powodujące nadwichanie głowy kości udowej (głowa regularnie wychodzi z panewki podczas ruchu)
- Powoduje to stan zapalny stawu biodrowego o różnym stopniu nasilenia, co prowadzi do zgrubienia torebki stawowej (naturalne zwiększenie stabilizacji stawu).
- Luźność stawu może prowadzić do mikrozłamań przedniej i grzbietowej części panweki stawowej, a w rezultacie jej następczą przebudowę.
- Wypełnienie dołu torebki tkanką ziarninową i formowanie kostniny
- Rozciągnięcie lub zerwanie więzadła obłego głowy kości udowej
- A w konsekwencji zmiany wtórne czyli zwyrodnienie stawu: uszkodzenia chrząstki stawowej, twardnienie kości podchrzęstnej, przebudowa kości i powstanie osteofitów. Poczatek jest zwykle na głowie kości udowej i szyjce. Wypłaszczenie głowy, nadbudowa kostna szyjki, potem przebudowanie całego stawu.
zdjęcie źródło: https://www.vetriver.pl/2021-06-13/zwichniecie-stawu-biodrowego-u-psa-i-kota-leczenie-metoda-toggle-pin-klinika-vetriver
Za rozwój dysplazji w głównej mierze odpowiadają czynniki genetyczne. Nie są one jednak wyłączną przyczyną. Nie bez znaczenia pozostają tu również uwarunkowania środowiskowe, wśród których można wymieć sposób żywienia psa oraz podejmowaną przez zwierzę aktywność fizyczną.
Dysplazja stawów biodrowych nie zawsze musi powodować kulawiznę. Decydujący wpływ na pojawienie się kulawizny mają przyrosty wagowe oraz warunki odchowu (aktywność fizyczna szczenięcia i warunki środowiskowe jak i żywienie). Karma niezbilansowana jakościowo, ze zbyt dużą zawartością wapnia może przyczyniać się do deformacji stawów.
Bardzo wczesna aktywność sportowa i użytkowa powoduje niefizjologiczne obciążenia stawów, co przy obciążeniu genetycznym może prowadzić do ubytku chrząstki i początkowej fazy nadwichnięcia stawu biodrowego.
Pomiędzy 3, a 5-6 miesiącem życia zachodzi większość procesów przebudowy szkieletu, masa ciała zwiększa się średnio o 1kg tygodniowo. Z tego względu błędy żywieniowe i błędy w utrzymaniu w tym krytycznym okresie mają największy, niestety – negatywny wpływ na rozwój stawów.
Mogą pojawić się pierwsze objawy kulawizny (5-6 miesiąc) przy czym główną przyczyną najczęściej jest zapalenie błony maziowej. Psy intensywnie rosną wtedy w górę, często nie współmiernie brak jest takiego intensywnego rozwoju w tkance mięśniowej, która winna stabilizować staw. Z kolei w następnych miesiącach ta dysproporcja zostaje zmniejszona poprzez rozwój masy mięśniowej grupy kulszowo-goleniowej jak i pośladkowej oraz czworogłowy uda, prowadzi to do stabilizacji (jako takiej) głowy kości udowej w panewce. Tłumaczy to też, fakt dlaczego psy z naturalnie silnie rozwiniętymi mięśniami tej części (buldogi, mopsy, rasy bojowe) pomimo radiologicznych zmian w stawach biodrowych- klinicznych objawów nie mają najczęściej.
Jeśli masz wątpliwości co do kondycji w jakiej znajdują się stawy Twojego psa, możesz skontaktować się ze mną, chętnie Ci pomogę. Możemy porozmawiać o profilaktyce, diagnostyce i wszelkich wątpliwościach.
Dysplazja to nie wyrok, w obecnych czasach przy tak intensywnym rozwoju medycyny weterynaryjnej i fizjoterapii, nawet beznadziejne przypadki są „stawiane na nogi”. Jest szereg metod pracy z psem „dysplatycznym”. Psy z dysplazją stawów biodrowych doskonale sobie radzą w życiu, duża część z nich jest kompletnie bezobjawowa albo bezobjawowa na tyle, że nie wprawne oko nie jest wstanie zauważyć minimalnie zniekształconej biomechaniki ruchu. To jedna strona medalu, druga to wspomniane już zwyrodnienia, które są konsekwencją dysplazji- i tu sprawa zaczyna się komplikować. W każdym z przypadków należy pamiętać, że odpowiednia rozsądna aktywność jest kluczem do funkcjonowania zwierzęcia jak najdłużej bez bólu. Jak prowadzić taką aktywność aby wspierać psa na każdym etapie życia pokaże Wam zoofizjoterapeuta.
W kolejnej części przedstawię szerzej jakie są konsekwencje dysplazji, o których zresztą już wspomniałam. Omówimy kalendarz monitoringu rozwoju stawów młodych psów. I jakie są stosowane obecnie rozwiązania jeśli chodzi o ortopedię w leczeniu dysplazji stawów biodrowych.
mgr inż. biotechnolog Edyta Gajewska
zoofizjoterapeuta
źródła: Diagnostyka Przyczyn Kulawizn u Psów Koch D., Fischer M., Galaktyka wyd 2, 2019
Umów się na wizytę – zadbaj o komfort swojego zwierzaka
Każde zwierzę to osobna historia. W Goldenmajko Zdrowe Łapy nie pracujemy schematami. Tworzymy indywidualne plany terapii, dopasowane do stanu zdrowia, temperamentu i możliwości Twojego pupila.
Zapraszam opiekunów psów i kotów w każdym wieku od szczeniąt po seniorów. Niezależnie, czy Twój zwierzak wraca do zdrowia po operacji, ma przewlekły problem ruchowy, czy po prostu potrzebuje wsparcia i dotyku. Jestem tu, by pomóc.
Zadzwoń: 888343269
Napisz: goldenmajko@poczta.onet.pl
Znajdź nas online: FB: goldenmajko IG: goldenmajko
Goldenmajko Zdrowe Łapy – bo zdrowie Twojego zwierzaka zaczyna się od troskliwego dotyku.
Dodaj komentarz